O’zbekistonda mikroqarzlar bo’yicha foiz stavkalari: nimalarga e’tibor berish kerak

Mazkur postda biz taʼlim krediti haqida, uni qanday qilib olish usullari va bunga qanday hujjatlar kerak boʼlishi toʼgʼrisida soʼz yuritamiz.

Taʼlim kreditini kim olishi mumkin?

Taʼlim kreditlari tijorat banklari tomonidan quyidagilarga beriladi:

• talabalarni oʼziga;
• ularning ota-onalariga;
• ularning vasiylariga.

Taʼlim kreditining eng koʼp miqdori

Toʼlov-kontrakt asosida oʼqish toʼgʼrisidagi shartnoma (kontrakt) summasi toʼlovi miqdorida.

Taʼlim krediti muddati

• bakalavriatga oʼqishga qabul qilingan talabalarga 10 yilgacha;
• magistraturaga oʼqishga qabul qilingan talabalarga 5 yilgacha.

Taʼlim kreditlarini foi stavkalari

• nol foiz stavkasida (foizsiz kredit) – chin yetimlarga, «Mehribonlik uylari»da tarbiyalanganlarga hamda bolalikdan I va II guruh nogironlariga;
• Markaziy bankni qayta moliyalash stavkasidan (yillik 140) oshmagan holdagi oʼzgaruvchan foiz stavkasida– talabalarning qolgan toifalariga.

Taʼlim kreditini olish uchun zarur boʼlgan hujjatlar roʼyxati

• taʼlim kreditini berish toʼgʼrisidagi ariza;
• toʼlov-kontrakt asosida oʼqish haqida shartnoma (kontrakt);
• kreditni qaytarishning taʼminlanishi toʼgʼrisida hujjat (uchinchi shaxsning kafilligi; sugʼurta kompaniyasining qarz oluvchining kreditni qaytara olmasligi xavfi sugʼurta qilinganligi toʼgʼrisidagi sugʼurta polisi).

Taʼlim kreditini berish tartibi

Taʼlim krediti qarz oluvchining ssuda hisob raqamidan uning shaxsiy yozma topshirigʼi asosida oliy taʼlim muassasasining talab qilib olinadigan depozit hisob raqamiga mablagʼ oʼtkazish yoʼli bilan beriladi.

Taʼlim kreditlari boʼyicha mablagʼlar kredit shartnomasida qayd etilgan shartlarda har yarim yilda oʼqish uchun yillik toʼlovning toʼliq miqdorini ikki teng qismga boʼlish yoʼli bilan oʼtkaziladi.

Iste’mol kreditlash bozorida uzoq vaqtlardan beri banklar hukmronlik qilib kelishgan. Raqobatchilari yo‘qligi sababli, ular yetakchi mavqelarga ega bo‘lishgan.  Hozir  ham, katta tajriba va yirik kapitalga ega bo‘lganliklari uchun banklar boshqa kredit tashkilotlaridan ajralib turibdi. Bugungi kunda jismoniy shaxslar bilan ishlaydigan va ularga qarz beradigan ko‘plab boshqa firmalar bor.

Hozirda mikrokredit tashkilotlar mijozlarga qarzlar bo‘yicha yaxshi shartlarni taklif qilib, banklar bilan faol raqobatga kirishishmoqda. Bank krediti bahosi MKTga mikroqarzidan biroz pastroq, ammo hamma ham bankdan kredit olishni uddalay olmaydi. Banklar qarz oluvchini to‘lov layoqatini baholash masalasiga juda qattiq yondoshadilar va ko‘pincha kredit berishni rad etadilar. Statistikaga ko‘ra, qarz berishni MKTlar 10 tadan 3-4 tasini, banklar 10tadan 1 tasini ma’qullashadi.

Bank uchun qarz oluvchini tekshirish – chuqur va uzoq ishdir. Banklar ko‘pincha ish joyidan va daromad to‘g‘risidagi ma’lumotnomalarni taqdim etishni so‘rashadi. Banklar ham yirik summalarni berishadi, biroq ko‘pincha garovga qo‘yilgan ko‘char, ko‘chmas mulk yoki kafillik ostida.

Bugungi kunda mikrokredit tashkilotlari – kredit bozorining to‘la huquqli ishtirokchilari bo‘lib, qonuniy faoliyat yuritadilar va qiyin moliyaviy vaziyatda tezkor yordam berishga tayyordirlar.

Bankdan kredit olishdan farqli o‘laroq mikroqarzni olish ancha oson. Lekin, agar muddati o‘tishiga yo‘l qo‘ysangiz, bunday qarzdorlikni so‘ndirish qiyinroq kechadi. Muddati o‘tganda qarz foizlar, jarimalar va penyalar hisobiga tez ortishni boshlaydi. Shuni unutmangki, agar mikroqarzni katta bo‘lmagan muddatga olsangiz va o‘z vaqtida so‘ndirib borsangiz, u sizning foydangizga ishlaydi.  Uni qanchalik tez so‘ndirsangiz, hamyoningizdan shunchalik kam pul ishlatishingizga to‘g‘ri keldi.

Avtokredit – bu vositachilarsiz katta miqdordagi mablag’ni olishning qulay usuli. Bitimning asosiy afzalliklaridan biri bu foiz stavkasini pasaytirishdir. Mashina qarz beruvchiga garovga qo’yilgan bo’lsa-da, qarz oluvchi transport vositasidan shaxsiy ehtiyojlari uchun foydalanishni davom ettirishi mumkinligini tushunish muhimdir. Avtomobil qanchalik qimmat va yangi bo’lsa, past foiz stavkasida katta summani olish imkoniyati shunchalik yuqori bo’ladi.

Avtomobil garovi bilan qanday qilib kredit olish mumkin?

Kafolatlangan kredit olish imkoniyati (Toshkent) quyidagi majburiyatlarni nazarda tutadi:

• qarz mablag’lari miqdori avtomobilning taxminiy qiymatining 50% dan oshmaydi;
• banklarda o’rtacha foiz stavkasi yiliga 24-30%, MKO-larda esa 40% ni tashkil qiladi;
• kredit shartnomasi 5 yilgacha muddatga tuziladi;
• qarz oluvchining hayoti va sog’lig’ini, shuningdek garovni majburiy sug’urta qilish;

Avtomobil garovi bilan kredit olish uchun ariza berishda qarz oluvchiga qo’yiladigan asosiy talablar:

• O‘zbekiston fuqarosining pasporti.
• Avtomobil uchun hujjatlar.

Agar qarz oluvchi kredit mablag’larini to’lashda muammolarga duch kelgan bo’lsa: kechiktirilgan to’lovlar, jarimalar, yomon kredit tarixi bo’lsa, bank avtomobil garovi bilan kredit berishdan bosh tortishi mumkin. Qarzga olingan mablag’larni berish 21 yoshdan 65 yoshgacha bo’lgan fuqarolar uchun mo’ljallangan. Yosh/katta qarz oluvchilarga yuqori foiz stavkalari qo’yiladi yoki umuman rad etiladi.

Avtomobil garovi bilan qayerdan kredit olish va unga qanday murojaat qilish kerak?

Siz bankdan yoki jismoniy shaxslardan avtomobil garovi bilan kredit olishingiz mumkin. Bankda ro’yxatdan o’tish xavfsizroq va arzonroq usuldir.

Ro’yxatdan o’tish qanday ishlaydi:

1. Avtomobil garovi bilan kredit berishga tayyor bankni tanlang.
2. Shartlarni o’qing va onlayn kredit arizasini to’ldiring.
3. Moliyaviy muassasaning xodimi kelajakdagi qarz oluvchi bilan bog’lanadi va hamkorlik shartlari haqida gapiradi: foiz stavkasi, sug’urta, kredit miqdori va boshqa xususiyatlar.
4. Agar qaror ijobiy bo’lsa, qarz beruvchi va qarz oluvchi o’rtasida shartnoma tuziladi.

Kredit to’lanayotganda, qarz oluvchining transport vositasiga taqiq qo’yiladi: mashinani sotish, sovg’a qilish yoki almashtirish mumkin emas.

Avtomobil kafolatlangan kredit: ijobiy va salbiy tomonlari

Dastur, har qanday mahsulot/xizmat kabi, o’zining kuchli va zaif tomonlariga ega.

Asosiy afzalliklari:

• Tez qaror – hujjatlarning to’liq paketini taqdim etsangiz, javob 1-2 kun ichida keladi.
• Egalik huquqi qarz oluvchiga beriladi, bank avtomobilga egalik qilmaydi.
• Kredit tarixi nol bo’lgan qarz oluvchilar uchun javob beradi – garov ishonchli kafolat bo’lib xizmat qiladi.
• Minimal hujjatlar to’plami. Avtomobil garovi bilan kredit olish uchun siz faqat daromadni tasdiqlovchi hujjatni oldindan taqdim etishingiz kerak.
• Maqsadli bo’lmagan kreditlash. Pul sizning shaxsiy xohishingizga ko’ra ishlatilishi mumkin.

Kafolatlangan avtokreditning kamchiliklari (Toshkent):

• Qarz oluvchi kredit muddati davomida avtomobilni to’liq tasarruf eta olmaydi – sovg’a qilish/almashtirish/sotish.
• Agar shartnomaga ko’ra, bank shartnoma muddati tugagunga qadar avtomashinani qaytarib olsa, mashinadan foydalanish mumkin emas.
• O’z vaqtida to’lanmagan/kechiktirilgan/qarz bo’lgan taqdirda, kreditor garovni olib, kimoshdi savdosiga qo’yishga haqli.
• Avtomobildan tijorat maqsadlarida foydalanish mumkin emas – yuk tashish, taksi xizmatlari.

Agar avtomobil bilan garovga olingan kreditning amal qilish muddatida avtomobil o’g’irlangan yoki baxtsiz hodisa yuz bergan bo’lsa, bank bitim shartlarini qayta ko’rib chiqishi va foiz stavkasini oshirishi mumkin.

Hamkorlik shartnomasini imzolashdan oldin barcha xavflarni ko’rib chiqing. Qaror o’ylangan va muvozanatli bo’lishi kerak hamda oylik to’lov sizning umumiy oylik daromadingizning 30-35 % danoshmasligi kerak.

Qarz oluvchilar uchun maslahat

Mikroqarz uchun ariza berishdan oldin moliyaviy imkoniyatlaringizni baholang

Mikroqarz olishdan oldin moliyaviy imkoniyatlaringizni diqqat bilan baholash kerak. Barcha daromad va xarajatlarni, shu jumladan kutilmagan xarajatlarni hisobga olgan holda byudjet tuzing. Bu kelajakda to’lov bilan bog’liq muammolardan qochishga yordam beradi.

Qarindoshlar yoki do’stlardan qarz olish, davlatdan ijtimoiy yordam yoki qulayroq shartlarda bank krediti kabi moliyaviy yordam olishning muqobil variantlarini ko’rib chiqing.

Shartnoma shartlarini diqqat bilan o’rganing

Mikroqarz olish uchun ariza berishda shartnomaning quyidagi bandlariga alohida e’tibor bering:

Banklar mijozlarga tovarlar va xizmatlarni sotib olish uchun iste’mol kreditlari beradi. Bu jismoniy shaxslar uchun kredit bo’lib, yuridik shaxslarga berilmaydi. Shuningdek, ushbu turkumga kredit uyushmalari, lombardlar va mikrokredit tashkilotlari tomonidan taqdim etiladigan iste’mol kreditlari kiradi. Ularning shartlari odatda o’xshash, ammo loyihalashda turli xil masalalar mavjud.

Toshkentda iste’mol krediti: qanday turlari bor?

Kreditlarni bir nechta shartlarga ko’ra ajratish mumkin:

• Maqsad – maqsadli va maqsadli bo’lmagan kreditlar o’rtasida farqlanadi. Agar siz qaysi mahsulot uchun pul kerakligini aniq bilsangiz, bank bilan hamkorlik qiladigan do’konga boring va tanlangan mahsulot uchun arizani joyida kreditorga topshiring. U pulni to’g’ridan-to’g’ri sotuvchiga o’tkazadi, xaridor tovarni oladi va keyin kreditor bilan hisob-kitob qiladi. Agar siz qarz olib, qayerga sarflanganligi haqida xabar bermasangiz, bu maqsadsiz kredit.
• Garov. Ko’pgina banklar mol-mulk yoki qimmatbaho narsalar bilan ta’minlangan iste’mol kreditini olishni taklif qilishadi. Ba’zi kreditorlar uchinchi tomondan qo’shimcha kafolat talab qiladi. Buyum garovga qo’yilganda, egasi uni sota olmaydi, hadya qila olmaydi yoki almashtira olmaydi. Ba’zida kafolatli kreditlar an’anaviy kreditlarga qaraganda arzonroqdir.
• Belgilangan muddatlar. MKO-lardan onlayn iste’mol krediti odatda 12 oygacha bo’lgan muddatga beriladi, banklar uchun odatiy muddat 1 yildan 5 yilgacha. Kredit muddati to’g’ridan-to’g’ri foiz stavkasiga, garov va kredit sug’urtasiga bo’lgan ehtiyojga ta’sir qiladi. Ro’yxatdan o’tishdan oldin ushbu fikrlarning barchasi aniqlanishi kerak.

Toshkent shahrida qanday shartlarda iste’mol kreditini olish mumkin?

Har bir moliya instituti o’z talablarini belgilaydi, ammo ba’zi talablar hamma uchun asosiy va majburiydir:

• Shaxsiy guvohnoma. MKO va lombardlar oddiyroq bo’lib, kredit olish uchun ariza berishda ular faqat qarz oluvchining shaxsi va yoshini tasdiqlovchi pasportni so’rashadi. Ba’zi tashkilotlar sizdan ikkinchi fotosurat hujjatini (masalan, haydovchilik guvohnomasi) yoki chet el pasportini taqdim etishingizni talab qilishi mumkin. Bu nima uchun kerak? Moliyaviy kompaniya bu boshqa birovning hujjatlaridan foydalanib kredit olishga urinayotgan firibgar emasligini shunday tushunadi. Pulni naqd yoki kartaga o’tkazish yo’li bilan olish mumkin – barchasi kreditorning shartlariga bog’liq.
• Daromadni tasdiqlang. Shaxsiy kredit olish uchun sizga minimal miqdordagi garov kerak bo’ladi. Siz bankka daromad sertifikatini olib kelishingiz kerak, MKO-ga siz shunchaki mablag’lar manbasini ko’rsatishingiz mumkin – stipendiya, ish haqi, pensiya, nafaqa, mulkni ijaraga berishdan olingan daromadlar va boshqalar. Sizning daromadingiz qanchalik yuqori bo’lsa, shuncha ko’p kredit olishingiz mumkin. Agar kafilni jalb qilish mumkin bo’lsa, shartlar yanada qulayroq bo’ladi.
• Kredit sug’urtasi. MKO iste’mol kreditini olish uchun onlayn ariza berishda sug’urta polisini talab qilishi mumkin va bank, albatta, kreditning qaytarilmasligi xavfini sug’urta qiladi. Sug’urta bank uchun kafolat bo’lib xizmat qiladi va u hamkorlikning yanada qulay shartlarini taklif qila oladi.

Kredit olish uchun ariza berishdan oldin, dangasa bo’lmang va kreditning barcha shartlarini o’qib chiqing, shunda siz nafaqat foiz stavkasi, balki boshqa talablar – jarimalar, muddatidan oldin to’lash imkoniyati haqida ham bilishingiz kerak. Shartlarda qo’shimcha xarajatlar yo’qligini tekshirib ko’ring – kartani chiqarish, SMS, notarial xizmatlar yoki yillik sug’urta.

Iste’mol kreditini qayerdan olishni tanlashda imkoniyatlaringizni tahlil qiling. Oylik to’lov miqdori daromadingizning 30% dan oshmasligi muhimdir. Shuningdek, byudjetga kutilmagan xarajatlar – davolanish, bolalarni o’qitish, rejadan tashqari ta’mirlashni kiritish maqsadga muvofiqdir.

2021 yilda mikroqarz olishni istagida bo‘lganlarning soni 70%ga ortdi.  Mikrokreditlarning shartlari foydali bo‘lmaganligi uchun 20% atrofidagi mikroqarzlar muddatida so‘ndirilmayapti. Markaziy bank MKT faoliyatlariga faol aralashib, ularning ishini yanada shaffoflashtirmoqda. Xususan, mikrokreditlar bo‘yicha foizlar va penyalarni va yana boshqa qator cheklovlar joriy qilingan.

Qonunchilikka ko‘ra, kredit bo‘yicha ortiqcha to‘lov miqdori mikroqarzning 2 yuaravaridan ortiq bo‘lmasligi shart. Ushbuning qatoriga neustoyka (jarima va penyach) va ko‘rsatilgan maxsus xizmatlar uchun haq kiradi. Bunda Markaziy bank fozlarning miqdori bo‘yicha cheklovlar qo‘ymagan.  Ammo ba’zi mikrokredit tashkilotlari ilk qarzni, to‘g‘ri, oz miqdorda bo‘lsa ham, mutlaqo bepul asosda olish imkoniyatini bermoqdalar. Quyidalarga e’tiboringizni qarating:

1. Agar kompaniya nol’ % stavkasida kredit bergan bo‘lsa, haqiqatda ba’zi cheklovlar bo‘lishi mumkin. Tashkilot bunday foizda ideal kredit tarixiga ega bo‘lgan yoki, masalan, ish joyidan ma’lumot taqdim etilganda beradi. Qolgan barcha uchun amaldagi stavkalar qo‘llaniladi.
2. Kredit uzaytirilganda nol’ foizli stavka amal qilmay qoladi. Qarzni shartnomada ko‘rsatilgan kunda so‘ndirish kerak, undan oldinroq, lekin undan kechiktirmay, ham mumkin. Ushbu shart MKT kredit shartnomasida ko‘rsatib o‘tilishi shart. Bepul mikroqarz – bu yangi mijozlar uchun mukofotdir.

Hujjatlarni imzolashdan va mikroqarzni olishdan avval, foiz stavkasiga e’tibor qarating – u reklama materiallarida yoki mikrokredit tashkilot saytida ko‘rsatilgandan yuqori yoki, aksincha, past bo‘lishi mumkin. Agar keyinchalik MKT reklama bannerida ko‘rsatilganidan yuqori foiz stavkada sizga qarz beriganligini bilib qolsangiz, o‘zingizdan tashqari, allakimni ayblashdan ma’no qolmaydi.

Qarz shartnomada siz ko‘rgan summa, sizning hisobingizga to‘liq hajmda kelishi shart. Qarzni to‘liq so‘ndirish uchun qancha summa to‘lashingiz kerakligiga diqqatingizni albatta qarating.  U ikki-uch omillardan iborat bo‘ladi.

• mikrokredit “tanasi” – sizning kartangizga kelgan summa;
• qarz mablag‘laridan haqiqatda foydalangan kunlar uchun foizlar summasi;
• kredit rasmiylashtirilishi uchun vositachilik haqqi. Bunday vositachilikni oluvchi kreditlarni soni juda kam. Lekin ular bor. Yig‘im to‘lanishi zarurligi to‘g‘risidagi shart shartnomada ko‘rsatilishi shart. Agar u yo‘q bo‘lsa – qarz oluvchi uni to‘lashi shart emas.

Qarz to‘liq yoki qisman muddatidan oldin to‘langanda, so‘ndirilishi lozim bo‘lgan summa kamaytirish tomonga hisob-kitob qilinishi shart. Jumladan, qarz shartnomasiga ko‘ra to‘lanadigan foizlarning miqdori o‘zgarishi shart.

Ko‘p qarz oluvchilar o‘zlarining kredit tarixlari salbiyligidan aziyat chekishadi. Kredit tarixini qanday qilib to‘g‘irlash mumkinligini ozchilik biladi. Kredit tarixidagi xatolarga, kredit byurolarga ma’lumotlarni uzatishda xatoga yo‘l qo‘ygan banklarning o‘zlari ham sababchi bo‘lishlari mumkin. Ba’zan oilaviy va shaxsiy ishlar kreditni o‘z vaqtida to‘lashga yo‘l qo‘ymaydi, shuningdek begona pasportga kreditni rasmiylashtiradigan firibgarlarning hatti-harakatlari sababli ham kredit tarixi salbiy bo‘lishi mumkin.

Lombarda biror-bir narsani topshirishdan avval, birinchi navbatda durust va  batartib kompaniyanini tanlash kerak bo‘ladi. Sizga uch yildan ortiq faoliyat yuritayotgan va yirik lombardlar tarmog‘iga tegishli bo‘lgan lombardni tanlashni maslahat beramiz.

Kredit tarixini buzishi mumkin bo‘lgan eng ko‘p uchraydigan 2 sababni batafsil ko‘rib chiqamiz:

•  Bankdagi texnik nosozlik va xato tufayli kredit tarixini salbiylashishi.  Bu holat sizning kredit tarixingizni to‘g‘irlashning eng oson yo‘lining biridir.  Odatda, xatoni yuzaga kelishi aybdor bo‘lgan kreditorni o‘zi uni to‘g‘irlashdan manfaatdor bo‘ladi. Kredit tarixi u (qarz berayotgan bank) tomondan shakllanishidan kelib chiqib, muammo tavsifi bilan kredit tarixini tuzatish to‘g‘risida ariza berilishi kerak.Kredit tarixi kreditor tomonidan tiklanishi shart. Shuningdek, kredit tarixi byurosiga to‘g‘ridan-to‘g‘ri qo‘ng‘iroq qilishingiz mumkin. Noto‘g‘ri ma’lumot yuzasidan nizolashish to‘g‘risidagi sizning arizangiz berilgan keyin, byuro tekshiruv o‘tkazadi va  kredit tarixini to‘g‘irlashi mumkin.
• Kredit tarixi firibgarlarning aralashuvi sababli salbiylashuvi. Bu holat firibgarlar o‘g‘irlangan hujjatlar yoki undagi ma’lumotlar bo‘yicha kreditni rasmiylashtirganda yuzaga keladi. Bugungi kunda bunday holatlar kam emas. Ko‘pincha, qarindoshlaringizni o‘zi sizning ma’lumotlaringizdan foydalangan holda, kreditni rasmiylashtirishi mumkin. Aslida, shuning uchun mutaxassislar maxinasiyalarni o‘z vaqtida ko‘rish va ma’lumotlarni to‘g‘irlash bo‘yicha choralarni amalga oshirish maqsadida o‘z kredit tarixini muntazam ravishda kuzatib borishni  tavsiya etadilar. Agar sizning tarixingizda Siz olmagan kreditlar borligini bilib qolsangiz, zudlik bilan kredit bergan tashkilotni bu to‘g‘risida xabardor qilishingiz va aybsiz ekanligingizni isbotlashga tayyor bo‘lib turishingiz kerak.

Bank kredit tarixidagi xatolarni tuzatishdan bosh tortsa qanday yo‘l tutishi kerak ?

Bunday holatda Siz bankni javobgarlikka tortish uchun sudga murojaat etishingizga to‘g‘ri keladi. Ko‘pincha sud uzoq davom etadi.

Biroq, bu muammodan xalos bo‘lishning boshqa yo‘li yo‘q. Agar sud sizni haq deb topsa, bankning zimmasiga kredit tarixidagi xatolarni to‘g‘irlash majburiyati yuklatilgan qaror qabul qilinadi.

Bankka murojaat qilishdan avval, o‘z tarixingizni batafsil o‘rganib chiqing va shaxsiy kredit reytingizni so‘rab oling. Bu nafaqat o‘z imkoniyatlariz bo‘yicha bilimlaringizni kengayishiga, balki  kredit berilishini rad etmaydigan bankni tanlab olishga yordam beradi.

Kartaga onlayn mikrokredit – zamonaviy qarz oluvchilar orasida mashhur mahsulot. Borgan sari ko’proq iste’molchilar, qarindoshlari va do’stlarini moliyaviy muammolarga jalb qilmasdan, ish haqi kunidan oldin oz miqdorda qarz olishni afzal ko’rishmoqda. Mikrokredit 5-10 daqiqada istalgan MKO (mikrokredit tashkiloti) da berilishi mumkin. Naqd pul berish 24/7, bayram va dam olish kunlarisiz amalga oshiriladi.

Nima uchun iste’molchilar O’zbekistonda onlayn mikrokreditlarni tanlaydi?

Texnologiyaning rivojlanishi nafaqat gadjetlarga, balki kredit sektoriga ham ta’sir ko’rsatdi. Iste’molchi bu yerda va hoziroq to’g’ri mahsulotni olishni xohlaydi, xuddi shu talab mikrokreditlarga ham tegishli.

• Ishni yezkor bitirish. Tig’iz ish jadvalida hujjatlarni yig’ish, bankka borish, navbatda o’tirish va qarorni kutib, bir necha kun noaniqlikda yashashga vaqt topish qiyin. Toshkentda qulay gadjet yordamida 5 daqiqada onlayn mikrokredit olishingiz mumkin. Tasdiqlangandan so’ng, pul darhol kartaga o’tkaziladi, siz xaridlarni amalga oshirishingiz mumkin.
• Har bir kun uchun foiz. Eng qulay mikrokredit funksiyasi. Bank sizga 30 kundan kamroq muddatga kredit berishi dargumon. Agar 3-4 kunga pul kerak bo’lsa-chi? Mikrokredit – bu xizmat haqi, sug’urta yoki bank kartasini chiqarish uchun to’lovlarni ortiqcha to’lamasdan bir necha kunga kichik miqdorni olishning qulay usuli.
• Minimal miqdorda hujjatlar. Kredit berish uchun bank to’lov qobiliyatini rasmiy tasdiqlashni talab qiladi – daromad sertifikati yoki hisobvaraqdan ko’chirma. Ba’zi banklar garov yoki kafil so’rashi mumkin. Fuqaro pasporti va JShShIR (PINFL) asosida mikrokreditni tezda onlayn tarzda olishingiz mumkin.
• Maxfiylik. Ko’pgina qarz oluvchilar do’stlari va tanishlaridan qarz olish faktini yashirishadi. Onlayn ro’yxatdan o’tish bu nozik muammoni hal qiladi.

Himoyalanmagan toifalarni qo’llab-quvvatlash. Daromadni tasdiqlovchi rasmiy hujjatga ega bo’lgan mijozlar bank kreditiga ishonishlari mumkin. Ammo barqaror daromadga ega bo’lgan, lekin uni rasmiy ravishda qayd etib bo’lmaydigan yoki etarli bo’lmagan qarz oluvchilar haqida nima deyish mumkin? O‘zbekistonda onlayn mikrokreditdan talabalar, nafaqaxo‘rlar, yosh oilalar, kredit tarixi buzilgan va qarzi to‘lanmagan kishilar foydalanishi mumkin.

MCOda qarzini o’z vaqtida to’lagan doimiy mijozlar pasaytirilgan foiz stavkasi va boshqa bonuslarga ishonishlari mumkin.

Agar Toshkentda onlayn-mikroqarz to’lash uchun hech narsa bo’lmasa nima qilish kerak?

Turli vaziyat yuz berishi mumkin, hatto eng vijdonli qarz oluvchi ham fors-major holatlariga duch kelishi: u kasalxonaga tushishi, pul o’g’irlangan, ish haqi o’z vaqtida to’lanmagan. Kreditni to’lash muddati yaqinlashmoqda, ammo mablag’ yo’q. Nima qilishim kerak?

Hech qanday holatda MKO-ni aldamang. Ba’zi qarz oluvchilar muloqotni to’xtatib, aldash va boshqa hiyla-nayranglarga murojaat qilishadi. Bunday qilmaslik kerak. Darhol mikrokredit kompaniyasiga murojaat qiling va vaziyatni tushuntiring. Ularning ko’pchiligi onlayn kartaga mikrokredit beradi va uzaytirish xizmatini taklif qiladi. Qarz oluvchi foydalanilgan foizlarni to’laydi va kreditni to’lash imkoniyati yana 15-30 kunga uzaytiriladi. Bu usul sizning obro’ingizni saqlab qolish va qarz beruvchi bilan munosabatlarni buzmaslik imkonini beradi. Ba’zi MKO to’lovlarni kechiktirishni yoki qayta moliyalashni taklif qiladi!

O‘zbekistonda mikrokreditni onlayn to‘lamaslik variant emas. To’lanmagan qarz foizlar, jarimalar, penyalar hisoblanadi va natijada katta miqdorda to’lanishi kerak bo’ladi. Bundan tashqari, siz kredit tarixingizni va MKO bilan munosabatlaringizni buzasiz.

Noxush vaziyatga tushib qolmaslik uchun kuchingizni oldindan hisoblab chiqing. To’lov sizning umumiy oylik daromadingizning 30% dan oshmasligi muhimdir.