Mikroqarzni qisqa vaqt ichida qaytarish qarz oluvchi uchun bir qator muhim afzalliklarga ega:
- Moliyaviy foyda: foizlar va jarimalarni tejash.
- Kredit tarixi: O’zbekistonning kredit reytingiga ijobiy ta’siri.
- Ko’ngil xotirjamligi va ishonch: Qarz bilan bog’liq stressdan qochish.
Keling, har bir nuqtani batafsil ko’rib chiqaylik:
Moliyaviy imtiyozlar: Mikroqarzni tezda qaytarsangiz, foizlarni sezilarli darajada tejaysiz. Mikroqarzlar odatda yuqori foiz stavkalariga ega va siz qarzni to’lamasdan qancha vaqt ketsangiz, shuncha ko’p to’laysiz. Bundan tashqari, siz kechiktirilgan to’lovlardan qochasiz, bu sizning qarz miqdorini sezilarli darajada oshirishi mumkin.
Kredit tarixi: O’zbekistonda, boshqa ko’plab mamlakatlarda bo’lgani kabi, qarz oluvchilarning kredit tarixini hisobga olish yuritiladi. Mikroqarzni o’z vaqtida to’lash kredit reytingiga ijobiy ta’sir qiladi. Bu sizga kelajakda kattaroq kreditlar olishda, masalan, avtomobil yoki ko’chmas mulk sotib olishda yordam berishi mumkin.
Ko’ngil xotirjamligi va ishonch: to’lanmagan qarzga ega bo’lish ko’pincha stress va xavotirga sabab bo’ladi. Mikrokreditning tez qaytarilishi ushbu psixologik yukdan xalos bo’lish va moliyaviy jihatdan o’zingizni ishonchli his qilish imkonini beradi.
Mikroqarzni tezda to’lash bo’yicha samarali maslahatlar
Qarzni tezda to’lash uchun quyidagi maslahatlarga amal qilish tavsiya etiladi:
| Совет |
Описание |
| Byudjet tuzing |
Daromad va xarajatlarni tahlil qiling, to’lash uchun maksimal mumkin bo’lgan miqdorni ajrating |
| Qo’shimcha daromad manbalarini izlang |
Yarim kunlik ish, frilans, keraksiz narsalarni sotish |
| Qayta moliyalash |
O‘zbekistondagi boshqa bank yoki mikromoliya tashkilotida pastroq foiz stavkasida mikrokreditni qayta moliyalashtirish imkoniyati |
| Vaqtidan avval to’lash |
|
| Kreditor bilan muzokaralar |
Mikromoliya tashkilotida muddatidan oldin to’lash shartlarini bilib oling va ushbu imkoniyatdan foydalaning |
Byudjet tuzing: Bu birinchi va eng muhim qadamdir. Daromad va xarajatlaringizni diqqat bilan tahlil qiling. Mikroqarzni to’lash uchun har oy ajratishingiz mumkin bo’lgan maksimal miqdorni aniqlang. Qarzingizni to’lashingiz mumkin bo’lgan miqdorni oshirish uchun keraksiz xarajatlarni kamaytiring.
Qo’shimcha daromad manbalarini qidiring: qo’shimcha daromad olish imkoniyatlarini ko’rib chiqing. Bu bo’sh vaqtingizda yarim kunlik ish, frilansing yoki keraksiz narsalarni sotish bo’lishi mumkin. Har qanday qo’shimcha daromad mikroqarzni tezroq qaytarishga yordam beradi.
Qayta moliyalash: O‘zbekistondagi boshqa bank yoki mikromoliya tashkilotida mikroqarzni pastroq foiz stavkasida qayta moliyalash imkoniyati haqida bilib oling.
Erta to’lash: O’zbekistondagi ko’plab mikromoliya tashkilotlari qo’shimcha to’lovlarsiz mikroqarzni muddatidan oldin to’lash imkonini beradi. Mikromoliya tashkilotingiz bilan ushbu shartlarni tekshiring va qo’shimcha mablag’ingiz bo’lsa, ushbu imkoniyatdan foydalaning.
Kreditor bilan muzokaralar: Agar moliyaviy qiyinchiliklarga duch kelsangiz, mikromoliya tashkiloti bilan muloqot qilishdan qochmang. To’lovni kechiktirish yoki qarzingizni qayta tuzish imkoniyatini muhokama qilish uchun ular bilan bog’laning. Ko’pgina kreditorlar mas’uliyatli qarz oluvchilarni yarim yo’lda joylashtirishga tayyor.
Mikroqarzni oldini olish bo’yicha maslahatlar
Mikroqarz qarzi bilan bog’liq muammolarni oldini olish uchun bir nechta asosiy qoidalarga amal qilish muhimdir:
Faqat o’zingizga qodir bo’lgan narsani qarzga oling
Bu moliyaviy savodxonlikning oltin qoidasi. Mikroqazr olishdan oldin moliyaviy imkoniyatlaringizni diqqat bilan baholang. Oylik byudjetingizga zarar yetkazmasdan qarzingizni o’z vaqtida to’lashingizga ishonch hosil qiling. Esda tutingki, mikroqarzlar ko’pincha yuqori foiz stavkalariga ega, shuning uchun qarzni to’lash qobiliyatiga ishonchingiz komil bo’lishi kerak.
Imzolashdan oldin shartnoma shartlarini diqqat bilan o’rganing
Hech qachon shartnomani to’liq o’qimasdan imzolamang. Foiz stavkasi, to’lov shartlari, kechiktirilgan to’lovlar va boshqa muhim shartlarga e’tibor bering. Agar biror narsa tushunarsiz bo’lsa, MFO xodimlariga savol berishdan tortinmang. Esingizda bo’lsin, O’zbekistonda qarz oluvchilarning huquqlarini himoya qiluvchi “Mikromoliya to’g’risida”gi qonun mavjud.
Byudjetingizni rejalashtiring va kutilmagan xarajatlarni ta’minlang
Barcha daromad va xarajatlaringizni hisobga oladigan moliyaviy reja tuzing. Kutilmagan holatlar uchun «xavfsizlik yostig’ini» qoldirish muhimdir. Bu kutilmagan moliyaviy qiyinchiliklarda mikroqarz bo’yicha kechikishlarning oldini olishga yordam beradi.
Oʻzbek 
