Doim qarz oluvchi bo‘lib qolmaslik uchun mikroqarzni qanday olish bo‘yicha beshta maslahat. - Zaimer.uz - финансовый супермаркет

Doim qarz oluvchi bo‘lib qolmaslik uchun mikroqarzni qanday olish bo‘yicha beshta maslahat.

O‘qish vaqti 2 daqiqa
Doim qarz oluvchi bo‘lib qolmaslik uchun mikroqarzni qanday olish bo‘yicha beshta maslahat.

Mundarija

    Qarz oluvchilarning soni ortib borayotganligi, mikroqarzlar aholi o‘rtasida ommalashganligidan dalolat bermoqda. Mikroqarz masalasiga qanday qilib to‘g‘ri yondoshishni ushbu maqolada tushuntirib beramiz.

    1. Sizning istagingiz bilan imkoniyatlaringiz bir-biriga mos keladimi?

    Bu nafaqat mikroqarzlarga, balki umuman olganda har-qanday kreditga ham tegishlidir.  Jo‘ngina formulani inobatga olish kerak, sizning hamma kredit va qarzlaringiz bo‘yicha barcha muntazam ravishdagi to‘lovlaringiz muntazam ravishdagi daromadlaringizdan yuqori bo‘lmasligi kerak.

    2.Qarzni maqsadini to‘g‘ri tushunish.

    Mikroqarzning xususiyati uni bank kreditidan farqlanishi hisoblanadi. Shartnomaga ko‘ra mikroqarzdni muddati va miqdori kichikroq, garov talab qilinmaydi, uni rasmiylashtirish oson, kredit tarixi talab qilinmaydi yoki u unchalik muhim emas. Va eng asosiysi, mikroqarz “tezkor yordam” vositasi hisoblanadi. Ya’ni bu qarz oluvchining shoshilinch masalalarini hal qilish uchun “tezkor” pullardir.

    3.MKT tanloviga sinchkovlik bilan yondoshish.

    Tashkilot Markaziy bankning MKTlar reestrida borligini ko‘rib chiqish kerak. Bu uni noqonuniy kreditor emasligiga ishonch hosil qilish uchun zarur hisoblanadi.

    MKTlar reestrini Markaziy bank saytiga havolada ko‘rish mumkin _____.

    4.Mikroqarz shartnomasini diqqat bilan o‘qib chiqish.

    Mikroqarz olishdan avval yaxshilab hujjat bilan tanishish va mablag‘larni olish va qarzni so‘ndirish muddatlari bo‘yicha shartlarni o‘rganib chiqish kerak. Shartnoma MKT to‘g‘risida barcha zarur bo‘lgan ma’lumotlarni va to‘lovlarni to‘liq summasi to‘g‘risidagi axborotni o‘z ichiga olishi shart. Shartnomada ortiqcha to‘lovning eng ko‘p miqdori ko‘rsatilishi shart.

    Mikroqarzlar bo‘yicha sug‘urta – qo‘shimcha modda.    Agar, u shartnomaga kiritilgan bo‘lsa, qarz oluvchi qo‘shimcha tarzda qarz summasidan kichik miqdordagi foizni to‘lashi kerak. Agar qarz oluvchi qiyin vaziyatga tushib qolsa va qarzni sog‘lig‘iga ko‘ra to‘la olmasa, sug‘urta unga qiyin vaziyatlarda yordam beradi.

    MKT mikroqarzlarni chet el valyutasida berishga, bir tomonlama tartibda qarz bo‘yicha muddat va stavkalarni o‘zgartirishga, agar qarzni muddatidan oldin so‘ndirishni istayotgan mijozga jarima qo‘llash bo‘yicha huquqlarga ega emasligini bilishga Qarz oluvchi majbur.

    5.Qarzni to‘la olmasangiz, MKTGa qo‘ng‘iroq qilishingiz shart. 

    Agar qarz oluvchi qarz bo‘yicha qarzdorlikni muddatida so‘ndirish layoqatiga (qiyin hayotiy vaziyat, oylik maosh kechiktirilishi) ega bo‘lmasa, unda unga kechiktirilgan kunlarga qo‘shimcha % hisoblash boshlashini kutib o‘tirish joiz emas. Kreditorni muammolar to‘g‘risida darxol xabardor qilish va bo‘lib-bo‘lib to‘lash yoki restrukturizasiya qilish bo‘yicha kelishuvga erishish ma’qulroqdir.

    Sizni qiziqtirishi mumkin

    Tillani lombardga qanday qo‘yish mumkin.
    21.06.2024
    2 daqiqa

    Tillani lombardga qanday qo‘yish mumkin.

    Lombarddan qarz olishni ishonch bilan naq pul olishni qulay va tez yo‘llaridan biri deb aytish mumkin. Sizga kafillar, ko‘plab ma’lumotnomalar va boshqa hujjatlar kerak bo‘lmaydi. Naqd pul olish uchun sizga faqat pasport va garov evaziga berishni istayotgan narsa kerak bo‘ladi.

    Va shu yerda savol tug‘iladi: kerakli summani olish uchun lombardga nimani aniq olib kelish kerak ? Eng yutuqli yo‘llardan biri bo‘lib, qimmatbaho metall va toshlardan yasalgan buyumlar hisoblanadi. Barcha zamonlarda tilla qadrlangan va uni odamlar juda yuqori baholaganlar.

    Yaxshi lombardda Sizdan shaxsni tasdiqlovchi hujjatlarni talab qilishligi mumkin. Chunki bunday hujjatlar lombardga bila turib o‘g‘irlangan yoki soxta buyumlarni topshirishga uringan firibgarlarni qidirib topishga va buyumlarni o‘z hujjatlariga ko‘ra shaxsan qaytarib olishga yordam beradi. Firibgarga yo‘liqmaslik uchun Sizning ma’lumotlaringiz IIV ma’lumotlari bilan taqqoslanadi. Agar siz 18 yoshga to‘lmagan bo‘lsangiz, biror bir narsani hech qaysi lombardga topshirishni uddala olmaysiz.  Shuningdek qarz shartnomasi muddati yakunlanganligi to‘g‘risida xabardor qilish uchun sizdan aloqa telefon raqamingizni ko‘rsatish so‘raladi.

    Lombard bilan shartnoma ikki nusxada ro‘yxatga olinadi. Birinchisi sizga, ikkinchisi lombardga beriladi. Shartnomani ikki tomon imzolaydi, shartnomada ular to‘g‘risida axborot ko‘rsatib o‘tiladi. Lombardlar tillani ixtisoslashgan do‘konlarga nisbatan past baholarda olishi ehtimol ko‘pchilikka ma’lumdir. Bunda sizni hech kim aldamaydi – chunki do‘konlar va zargarxonalar buyum narxiga nafaqat ishlatilgan materiallarni, balki do‘konning buyurtmasiga ko‘ra buyum ustida ishlagan zargarning ish haqqisini ham qo‘shishadi.  Lombardga esa zargarni ish haqqisini hisobga olish hech qanday ahamiyatga ega emas.

    Lombard garovga qo‘yilgan mulkning butligiga javobgardir. Unda mijozlarning barcha buyumlarini shikastlanishi va yo‘qotilishidan himoya qiluvchi sug‘urta bo‘lishi shart. Agar sizning qimmatligingiz bilan biror narsa sodir bo‘lsa, siz tovon pulini olasiz.

    Aytaylik, siz tasodifan uzoq vaqtdan beri ishlamayotgan va ta’mirga yaroqsiz bo‘lgan qarindoshingizni antikvar soatini topdingiz. Bunday buyumni o‘zingiz sotishingizni deyarli imkoni yo‘q. Ammo agar siz tillani lombardga qaytarmaslik sharti bilan topshirsangiz, yaxshigina summani olishingiz mumkin.

    Lombardga taqinchoqlarni olib borishdan avval, siz uni aniq qaytarib olishingizga ishonch hosil qiling. Biroq ogoh bo‘ling – ko‘pincha lombardlar ushbu vaqtga kredit bo‘yicha katta bo‘lmagan foizlarni belgilashadi. Agar muddat oxiriga siz o‘z taqinchog‘ingizga olishga kelmasangiz, lombard qarz summasini qoplash uchun uni sotish huquqiga ega bo‘ladi.

    Lombarda biror-bir narsani topshirishdan avval, birinchi navbatda durust va  batartib kompaniyanini tanlash kerak bo‘ladi. Sizga uch yildan ortiq faoliyat yuritayotgan va yirik lombardlar tarmog‘iga tegishli bo‘lgan lombardni tanlashni maslahat beramiz.

    Batafsil
    2025-yilda O‘zbekistonda talabalar va yoshlar uchun kreditlar
    15.08.2025
    7 daqiqa

    2025-yilda O‘zbekistonda talabalar va yoshlar uchun kreditlar

    2025-yilda O‘zbekistonda ta’lim kreditlash tizimi yangi rivojlanish bosqichiga ko‘tarildi. Davlat 8,3 mingta loyiha orqali 292 mingta ish o‘rni yaratadigan yoshlar dasturlari uchun rekord darajadagi 35 milliard dollar ajratdi.

    1. Davlat dastaklari

    2025-yil O‘zbekistonda ta’limni moliyalashtirish uchun tub burilish yili bo‘ldi. Prezident Shavkat Mirziyoyev talabalarni qo‘llab-quvvatlashga yondashuvni tubdan o‘zgartirgan bir qator farmonlarni imzoladi:


    • Dunyoning TOP 300 oliy o‘quv yurtlari talabalari uchun 20 000$ gacha imtiyozli kreditlar. O‘zbekiston tarixida birinchi marta banklar xalqaro ta’lim uchun bunday katta miqdorda mablag‘ bera boshladi.

    • «El-yurt umidi» jamg‘armasi 2024-yilga nisbatan STEM (fan, texnologiya, muhandislik, matematika) yo‘nalishlari uchun kvotalarni 3 barobarga oshirdi.

    • Beruniy nomidagi xalqaro maktab har yili 3000 nafar istiqbolli o‘quvchilarni, jumladan, kam ta’minlangan oilalarning 300 nafar farzandini tayyorlashni boshladi.

    Qiziqarli fakt

    2025-yilda O‘zbekiston talabalar soni bo‘yicha dunyoning eng yaxshi 500 ta oliy o‘quv yurtida Markaziy Osiyoda birinchi o‘rinni egalladi: 30 kishi eng yaxshi 10 ta, 500 kishi eng yaxshi 100 ta, 1500 kishi eng yaxshi 300 ta oliy o‘quv yurtida tahsil olmoqda.

    2. Ta’lim krediti

    2025-yilda ta’lim kreditlari tizimi turli toifadagi talabalar uchun moslashuvchan shart-sharoitlarni taklif etadi:

    2.1. Imtiyozli stavkalar

    Yiliga 0%

    Yetim bolalar va I-II guruh nogironlari uchun. Kreditning butun muddati davomida foizlardan to‘liq ozod qilish.

    14% yillik

    Talaba qizlar uchun – standart bozor stavkalaridan 4-6 foizga past.

    Markaziy bank asosiy stavkasi

    Qolgan toifadagi talabalar uchun. 2025-yil iyul oyida 17 foizni tashkil etadi.

    2.2. Kredit shartlari

    Kurs Moliyalashtirish Talablar
    1-kurs Shartnoma qiymatining 100% O‘zlashtirish shartlarisiz
    2-6 kurslar Narxning 80% gacha O‘rtacha ball ≥3

    Ta’lim kreditlarini qaytarish muddati 15 yilgacha, shu jumladan o‘qishni tugatgandan keyin 7 yilgacha uzaytirildi. Bu bitiruvchilarga ishga joylashish va moliyaviy ahvolini barqarorlashtirish uchun yetarli vaqt beradi.

    «2025-yilda biz ta’lim kreditlari tizimini butunlay qayta ko‘rib chiqdik. Endi har bir iqtidorli yosh, oilaning moliyaviy ahvolidan qat’i nazar, O‘zbekistonda yoki xorijda sifatli ta’lim olishi mumkin.»

    – O‘zbekiston Respublikasi Moliya vazirligining rasmiy bayonoti

    2.3. Kreditni qanday rasmiylashtirish mumkin

    2025-yilda ta’lim kreditini rasmiylashtirish jarayoni maksimal darajada soddalashtirildi:

      1. Talim-krediti.mf.uz yoki my.gov.uz:cite[3]

    portali orqali onlayn ariza berish

    1. Hujjatlarni tasdiqlash:
      • Pasport yoki ID karta
      • OTM bilan shartnoma
      • Daromadlar haqida ma’lumotnoma (ota-onalar/vasiylar uchun)
    2. Murojaat 3-5 ish kuni ichida ko‘rib chiqiladi
    3. To‘g‘ridan-to‘g‘ri ta’lim muassasasi hisobiga pul o‘tkazish

    Bilish muhim

    2025-yildan boshlab ta’lim kreditlari faqat kunduzgi ta’lim shakli talabalariga beriladi. Ushbu o‘zgarish byudjet mablag‘laridan foydalanish samaradorligini oshirishga qaratilgan.

    3. Qo‘shimcha imkoniyatlar

    Ta’lim kreditlaridan tashqari, 2025-yilda O‘zbekiston talabalari boshqa qo‘llab-quvvatlash dasturlaridan foydalanishlari mumkin:

    • 1
      «Yoshlar biznesi» dasturi – o‘z biznesingizni rivojlantirish uchun 100 million so‘mgacha (~8 000$) 14% lik kreditlar
    • 2
      Xorijda amaliyot o‘tash – har yili 100 nafar yosh mutaxassis yetakchi xalqaro kompaniyalarga o‘qishga yuboriladi
    • 3
      Startap grantlari – «Eng yaxshi ijodiy g‘oya» tanlovi orqali talabalarning biznes g‘oyalarini amalga oshirish uchun 300 million so‘mgacha

    2025-yilda O‘zbekiston talabalarining 68 foizi ta’lim uchun kredit dasturlaridan foydalanadi. Davlat iste’dodli yoshlarni qo‘llab-quvvatlash uchun rekord darajadagi 1,2 trillion so‘m (≈100 million dollar) ajratdi.

    1. Ta’limni imtiyozli kreditlash davlat dasturi

    2024-yil may oyidan boshlab O‘zbekistonda Prezidentning PF-82-son Farmoniga muvofiq yangilangan ta’lim kreditlash tizimi joriy etildi. 2025-yildagi asosiy o‘zgarishlar:

    • 1
      Moliyalashtirish limiti oshirildi – birinchi kurs talabalari uchun shartnoma qiymatining 100% gacha va 2-6 kurs talabalari uchun 80% gacha
    • 2
      Imtiyozli toifalar kengaytirildi – endi nafaqat yetimlar, balki oyiga 2 million so‘mdan kam daromadga ega bo‘lgan oilalarning farzandlari uchun ham yillik 0% to‘lash imkoniyati mavjud
    • 3
      Tarmoq kvotalari joriy etildi – kreditlarning 45 foizi STEM-mutaxassisliklari (texnik va tabiiy fanlar) uchun zaxiralangan

    Ta’lim kredit statistikasi

    Oliy ta’lim vazirligining 2025-yil iyul oyi ma’lumotlariga ko‘ra:

    • 3,2 ming talaba chet elda o‘qish uchun kredit oldi
    • 14 500 ta ariza 0% chegirma bilan tasdiqlandi
    • Qarz oluvchilarning 78 foizi talabalar (imtiyozli stavka 14%)
    • O‘rtacha kredit miqdori – 28 mln so‘m (≈2300$)

    2. Yetakchi universitetlarda o‘qish uchun kredit dasturlari

    2025-yildan boshlab O‘zbekistonda dunyoning eng yaxshi oliy o‘quv yurtlarida ta’lim olishni moliyalashtirish bo‘yicha maxsus dastur amal qiladi:

    Jahonning eng yaxshi 300 ta universiteti uchun

    Chegarasi: yiliga 20 000$ gacha

    Kvota: yiliga 3000 ta joy

    Ustuvorlik: texnik mutaxassisliklar

    Kam ta’minlangan talabalar uchun

    Chegarasi: yiliga 25 000$ gacha

    Kvota: 300 ta maxsus joy

    Shartlar: ishga kirgandan keyin to‘liq qaytarish

    2.1. Tayyorgarlikning ustuvor yo‘nalishlari

    2025-yilda O‘zbekiston iqtisodiyoti uchun strategik ahamiyatga ega bo‘lgan mutaxassisliklarga alohida e’tibor qaratilmoqda:

    Yo‘nalish Kvota ulushi maks. summa Bonuslar
    Energiya va qayta tiklanadigan manbalar 25% 25 000$ stipendiyaga +10%
    Transport va logistika 20% $22,000 Kafolatlangan amaliyot
    Shaharsozlik va aqlli shahar 15% $20,000 Hukumatdan mentor

    «2025-yilda biz birinchi marta kam ta’minlangan oilalardan chiqqan talabalar uchun alohida kvotalar ajratdik. Endilikda 300 nafar iqtidorli yoshlar ota-onalarining moliyaviy ahvolidan qat’i nazar, dunyoning eng yaxshi oliy o‘quv yurtlarida tahsil olishlari mumkin bo‘ladi.»

    – Oliy ta’lim vaziri o‘rinbosari

    3. 2025-yilda ta’lim krediti olish

    Talaba kreditini rasmiylashtirish tartibi soddalashdi, biroq quyidagi tafsilotlarga e’tibor qaratish talab etiladi:

    3.1. Bosqichma-bosqich ko‘rsatma

    1

    Dasturni tanlash

    Kredit turini (mahalliy/xalqaro) aniqlang va mezonlarga mosligini tekshiring

    2

    Hujjatlarni tayyorlash

    Pasport, oliy ta’lim muassasasi bilan shartnoma, oilaviy daromad ma’lumotnomasi, akademik yutuqlar

    3

    Talabnoma yuborish

    Talim-krediti.mf.uz portali orqali yoki 12 ta vakolatli bank filiallarida

    4

    Mablag‘ olish

    Tasdiqlangandan keyin 10 ish kuni ichida to‘g‘ridan-to‘g‘ri universitetga o‘tkazish

    Rasmiylashtirishdan oldin bilish muhim

    • Arizani ko‘rib chiqish muddati – kredit turiga qarab 5 dan 15 ish kunigacha
    • Xalqaro dasturlar uchun oliy ta’lim muassasasiga qabul qilinganlik tasdig‘i talab etiladi
    • Imtiyozli toifalar maqomini tasdiqlovchi hujjatlarni taqdim etishi kerak
    • Muddatidan oldin to‘lash 1 yillik o‘qishdan keyin jarimalarsiz amalga oshiriladi

    Yoshlarni moliyaviy qo‘llab-quvvatlash: 2025-yilda O‘zbekiston talabalari va tadbirkorlari uchun kredit dasturlari

    2025-yilda O‘zbekistonda yoshlarni ta’lim va biznesga kreditlash tizimi yangi rivojlanish bosqichiga ko‘tarildi. Davlat iqtidorli talabalar va yosh tadbirkorlarni qo‘llab-quvvatlash uchun rekord darajadagi 1,2 trillion so‘m (≈100 million dollar) ajratdi.

    Yosh tadbirkorlar uchun biznes kreditlari: startaplar va innovatsiyalar

    O‘zbekiston yosh tadbirkorlari 2025-yilda startaplar va kichik biznesni qo‘llab-quvvatlash uchun ishlab chiqilgan maxsus kredit dasturlaridan foydalanishlari mumkin. Ushbu moliyaviy vositalar innovatsion g‘oyalarni muvaffaqiyatli tijorat loyihalariga aylantirishga yordam beradi.

    Dastur maks. summa Stavka Muddati Xususiyatlar
    «Kelajakka qadam» 100 mln so‘m (~$8,000) 14% 5 yil Har qanday biznes g‘oyalar uchun
    «Startap yoshlar» 50 mln so‘m (~$4,000) 10% 3 yil Faqat IT-loyihalar uchun

    «Kelajakka qadam» dasturi yosh tadbirkorlarga o‘z biznesini rivojlantirish uchun 100 million so‘mgacha mablag‘ olish imkonini beradi. Ushbu mablag‘lar asbob-uskunalar sotib olish, binolarni ijaraga olish yoki marketing faoliyati uchun ishlatilishi mumkin. Dasturning o‘ziga xos xususiyati dastlabki 6 oyda imtiyozli davr bo‘lib, bunda faqat kredit bo‘yicha foizlar to‘lanadi.
    IT-startaplar uchun yillik 10 foizlik pasaytirilgan foiz stavkasi bilan «Startap-yoshlar» maxsus dasturi ishlab chiqilgan. Ushbu tashabbus O‘zbekistonning raqamli iqtisodiyotini qo‘llab-quvvatlashga qaratilgan bo‘lib, yosh dasturchilar, dizaynerlar va texnologiya sohasidagi boshqa mutaxassislarga o‘z loyihalarini amalga oshirishda yordam beradi.

    «2025 yilda yoshlar tadbirkorligini qo‘llab-quvvatlashga alohida e’tibor qaratdik. Har bir iqtidorli yosh boshlang‘ich kapitaldan qat’i nazar, o‘z biznes g‘oyalarini amalga oshirish imkoniyatiga ega bo‘lishi kerak.»

    – O‘zbekiston Respublikasi Moliya vazirligi vakili

    Kreditlarni rasmiylashtirish tartibi: raqamli yechimlar va hujjatlar

    2025-yilda yoshlar uchun ta’lim va biznes kreditlarini olish jarayoni maksimal darajada sodda va shaffof bo‘ldi. Jarayonning asosiy qismi rasmiy davlat portallari orqali onlayn tarzda o‘tkaziladi.

    Ta’lim krediti olish uchun ariza berish uchun talim-krediti.mf.uz maxsus portaliga tashrif buyurish yoki my.gov.uz yagona davlat xizmatlari portalidan foydalanish lozim. Ushbu platformalar so‘rovnomani to‘ldirish, hujjatlar skanerini yuklash va real vaqt rejimida ariza holatini kuzatish imkonini beradi.

    Qarz oluvchilarga qo‘yiladigan asosiy talablar O‘zbekiston fuqaroligi va kunduzgi ta’limni o‘z ichiga oladi. Ijtimoiy himoyaga muhtoj oilalardan bo‘lgan talabalar uchun soddalashtirilgan shartlar mavjud – ularga garov yoki kafillar talab qilinmaydi. Buning o‘rniga davlat bunday kreditlar bo‘yicha kafil bo‘ladi.

    Kredit rasmiylashtirish uchun zarur hujjatlar

    Ta’lim kreditlari uchun pasport yoki ID-karta, ta’lim muassasasi bilan tuzilgan shartnoma va oilaning daromadlari to‘g‘risidagi ma’lumotnoma talab qilinadi. Biznes kreditlari batafsilroq hujjatlar to‘plamini, jumladan biznes-reja, moliyaviy bashoratlar va kasbiy malakani tasdiqlovchi hujjatlarni talab qiladi.

    Arizani ko‘rib chiqish muddati kredit turi va tizimning yuklanganligiga qarab 3 kundan 10 ish kunigacha. Eng qizg‘in davrlarda (avgust-sentyabr) murojaatlarning ko‘pligi sababli ishlov berish vaqti 15 kungacha cho‘zilishi mumkin.

    Ariza ma’qullangach, mablag‘lar to‘g‘ridan-to‘g‘ri ta’lim muassasasi yoki biznes-loyiha hisob raqamiga o‘tkaziladi. Bu kredit mablag‘laridan maqsadsiz foydalanish imkoniyatini istisno qiladi va pullarning aynan ta’limga yoki tadbirkorlik faoliyatini rivojlantirishga sarflanishini kafolatlaydi.

    Batafsil
    Mikroqarzlar bo‘yicha %larni eng yuqori chegarasi.
    30.07.2024
    2 daqiqa

    Mikroqarzlar bo‘yicha %larni eng yuqori chegarasi.

    2021 yilda mikroqarz olishni istagida bo‘lganlarning soni 70%ga ortdi.  Mikrokreditlarning shartlari foydali bo‘lmaganligi uchun 20% atrofidagi mikroqarzlar muddatida so‘ndirilmayapti. Markaziy bank MKT faoliyatlariga faol aralashib, ularning ishini yanada shaffoflashtirmoqda. Xususan, mikrokreditlar bo‘yicha foizlar va penyalarni va yana boshqa qator cheklovlar joriy qilingan.

    Qonunchilikka ko‘ra, kredit bo‘yicha ortiqcha to‘lov miqdori mikroqarzning 2 yuaravaridan ortiq bo‘lmasligi shart. Ushbuning qatoriga neustoyka (jarima va penyach) va ko‘rsatilgan maxsus xizmatlar uchun haq kiradi. Bunda Markaziy bank fozlarning miqdori bo‘yicha cheklovlar qo‘ymagan.  Ammo ba’zi mikrokredit tashkilotlari ilk qarzni, to‘g‘ri, oz miqdorda bo‘lsa ham, mutlaqo bepul asosda olish imkoniyatini bermoqdalar. Quyidalarga e’tiboringizni qarating:

    1. Agar kompaniya nol’ % stavkasida kredit bergan bo‘lsa, haqiqatda ba’zi cheklovlar bo‘lishi mumkin. Tashkilot bunday foizda ideal kredit tarixiga ega bo‘lgan yoki, masalan, ish joyidan ma’lumot taqdim etilganda beradi. Qolgan barcha uchun amaldagi stavkalar qo‘llaniladi.
    2. Kredit uzaytirilganda nol’ foizli stavka amal qilmay qoladi. Qarzni shartnomada ko‘rsatilgan kunda so‘ndirish kerak, undan oldinroq, lekin undan kechiktirmay, ham mumkin. Ushbu shart MKT kredit shartnomasida ko‘rsatib o‘tilishi shart. Bepul mikroqarz – bu yangi mijozlar uchun mukofotdir.

    Hujjatlarni imzolashdan va mikroqarzni olishdan avval, foiz stavkasiga e’tibor qarating – u reklama materiallarida yoki mikrokredit tashkilot saytida ko‘rsatilgandan yuqori yoki, aksincha, past bo‘lishi mumkin. Agar keyinchalik MKT reklama bannerida ko‘rsatilganidan yuqori foiz stavkada sizga qarz beriganligini bilib qolsangiz, o‘zingizdan tashqari, allakimni ayblashdan ma’no qolmaydi.

    Qarz shartnomada siz ko‘rgan summa, sizning hisobingizga to‘liq hajmda kelishi shart. Qarzni to‘liq so‘ndirish uchun qancha summa to‘lashingiz kerakligiga diqqatingizni albatta qarating.  U ikki-uch omillardan iborat bo‘ladi.

    • mikrokredit “tanasi” – sizning kartangizga kelgan summa;
    • qarz mablag‘laridan haqiqatda foydalangan kunlar uchun foizlar summasi;
    • kredit rasmiylashtirilishi uchun vositachilik haqqi. Bunday vositachilikni oluvchi kreditlarni soni juda kam. Lekin ular bor. Yig‘im to‘lanishi zarurligi to‘g‘risidagi shart shartnomada ko‘rsatilishi shart. Agar u yo‘q bo‘lsa – qarz oluvchi uni to‘lashi shart emas.

    Qarz to‘liq yoki qisman muddatidan oldin to‘langanda, so‘ndirilishi lozim bo‘lgan summa kamaytirish tomonga hisob-kitob qilinishi shart. Jumladan, qarz shartnomasiga ko‘ra to‘lanadigan foizlarning miqdori o‘zgarishi shart.

    Batafsil
    Onlayn kredit. Kredit berishning yangi shakllari.
    30.07.2024
    3 daqiqa

    Onlayn kredit. Kredit berishning yangi shakllari.

    Borgan sari qarz oluvchilar an’anaviy kreditlashdan voz kechib, kartada onlayn tarzda kredit olish uchun ariza berishni afzal ko’rishmoqda. Bu do’stlar yoki tanishlar yordamiga murojaat qilmasdan kerakli miqdorni olishning qulay usuli. Qabul qiling, agar sizga kichik miqdor kerak bo’lsa, bankka borish mantiqiy emas. Bundan tashqari, banklar ko’p hollarda ish kunlarida soat 18.00 gacha ishlaydi. Ammo yarim tunda yoki dam olish kunlarida pul kerak bo’lsa-chi? Kutilmagan holatlar har kim bilan sodir bo’lishi mumkin – ularning telefoni o’g’irlangan, muzlatgich buzilgan, yuqori qavatdagi qo’shnilar suv ostida qolgan, qarindoshi kasalxonaga yotqizilgan. Fors-major holatlari tezkor qaror qabul qilishni talab qiladi va bu holda onlayn kredit olish eng maqbul yechim hisoblanadi.

    Onlayn kredit O’zbekiston: qayerdan qarz olish kerak?

    Mikromoliya tashkiloti yoki bankdan kartangiz bo’yicha kredit olishingiz mumkin. Amalda bankdan bunday kredit olish qiyin. Banklar arizani ko’rib chiqish uchun uzoq vaqt talab etadi va faqat ushbu moliya instituti tomonidan xizmat ko’rsatgan (depozitga ega, ish haqi/pensiya/stipendiya oladigan) va ochiq karta hisobvarag’iga ega bo’lgan mijozlarga kredit berishni ma’qullaydi.

    MKO-larda arizalarni ma’qullash darajasi taxminan 60-80% ni tashkil qiladi, ko’plab mikrokredit tashkilotlari dam olish va bayramlarsiz 24/7 pul chiqaradilar. Toshkent shahrida onlayn kredit olish uchun ariza topshirishda sizga quyidagilar kerak bo’ladi:

    • O‘zbekiston fuqarosining amaldagi pasporti. Kredit olish uchun faqat katta yoshdagi qarz oluvchilar murojaat qilishlari mumkin.
    • Soliq identifikatsiya raqami (TIN).
    • istalgan milliy operatorning mobil raqami.
    • istalgan bankning amaldagi kartasi.

    Ba’zi MKO-lar qo’shimcha hujjatlarni yoki kafilning mavjudligini so’rashi mumkin, ammo bunday tashkilotlar ko’p emas.

    Kartaga onlayn kredit – asosiy afzalliklari

    Mikrokreditlar bo’yicha foiz stavkasi bankdagiga qaraganda yuqori, ammo boshqa tomondan, pul qisqa muddatga qarzga olinadi va shuning uchun ortiqcha to’lov ahamiyatsiz. Ayrim mikrokredit tashkilotlari birinchi ssudani 0% stavkada berishadi, keyingi safar esa chegirma taklif qilishadi (agar qarz oluvchi oldingi kreditni o‘z vaqtida, kechiktirmasdan to‘lagan bo‘lsa).

    Onlayn kreditning asosiy afzalliklari (O’zbekiston):

    • daromadni tasdiqlovchi hujjatsiz pul chiqarish. Ishsizlar, yomon kredit tarixi va past kredit reytingiga ega bo’lgan shaxslar, tug’ruq ta’tilidagi onalar, talabalar va nafaqaxo’rlar MKO-dan kredit olishlari mumkin.
    • 5 daqiqada kredit olish uchun ariza bering. Sizga har qanday gadjet va internet kerak bo’ladi. Shaklni bir marta to’ldirishingiz kerak, keyingi paytlarda qarz oluvchi shunchaki kredit miqdori va muddatini ko’rsatadi.
    • Tez kreditni tasdiqlash. Baholash tizimlari arizani o’rganadi, ular ariza shaklidagi ma’lumotlarni tezda tahlil qiladilar va 70% hollarda ijobiy bo’lgan hukm chiqaradilar. Statistik ma’lumotlarga ko’ra, anketalarning taxminan 5% noto’g’ri yoki xatolar bilan to’ldirilgan, shuning uchun tizim ularni rad etadi. Hech qanday muammosiz onlayn kredit olish uchun barcha ma’lumotlarni diqqat bilan tekshiring.
    • Vaqtni tejash. Bankka borib, yo‘lda vaqt o‘tkazib, hujjatlarni yig‘ishtirib, navbat kutishning hojati yo‘q. Siz istalgan vaqtda istalgan joydan murojaat qilishingiz mumkin.
    • Onlayn pul. Tasdiqlangandan so’ng, tasdiqlangan miqdor darhol kartaga o’tkaziladi – siz uni keyingi o’tkazishingiz yoki naqd pullashingiz mumkin.

    Kreditning barcha shartlari oldindan aniqlanishi kerak. Agar biron sababga ko‘ra Toshkent shahridagi onlayn kreditingizni o‘z vaqtida to‘lay olmasangiz, kreditorni oldindan xabardor qiling. Ko’pgina MKO-lar uzaytirish xizmatini taklif qiladi, unda siz faqat foizlarni to’lash orqali kredit muddatini uzaytirishingiz mumkin. Shunday qilib, siz ishonchli qarz oluvchi sifatida obro’ingizni saqlab qolgan holda, kechiktirilgan to’lovlar, jarimalar to’lamaysiz.

    Batafsil
    Pensioner qarz olishi mumkinmi?
    21.06.2024
    1 daqiqa

    Pensioner qarz olishi mumkinmi?

    Аgar Siz munosib dam olishga – pensiyaga chiqqan boʼlsangiz ham, qarz olishingiz mumkinligi toʼgʼrisida bilasizmi? Ha, albatta, olishingiz mumkin!  Qarzni imkon qadar soddalashtirilgan tartibda, ortiqcha hujjatlar toʼplamini yigʼmasdan olishingiz mumkin. Buning uchun faqat pasport va bank kartasi kerak boʼladi.

    Pensionerlar uchun keng turdagi takliflarni banklarni va mikrokredit tashkilotlarni kreditlash dasturlaridan izlab topsa boʼladi. Hozirgi kunda savjud boʼlgan dasturlarni umumlashtirib, quyidagilarni taʼktdlashimiz mumkin:

    • Siz har oy pensiya oladigan Oʼzbekiston Respublikasi fuqarosi boʼlishingiz shart;
    • Sizning yoshingiz 75 yoshdan yuqori boʼlishi kerak emas;
    • kreditlash muddati 1 yildan yuqori boʼlmaydi, aksariyat hollarda undan ham qisqaroq boʼladi;
    • 5 000 000 soʼmdan 25 000 000 soʼmgacha – pensiya yoshida boʼlgan potentsial qarz oluvchiga beriladigan qarz summasi, u oladigan oylik pensiya toʼlovlariga toʼgʼridan-toʼgʼri bogʼliq hisoblanadi;
    • foiz stavka yillik 14,0 dan 18,0 gacha.

    Shuni alohida taʼkidlash kerakki, pulga shoshilinch ehtiyoj yuzaga kelganda, banklarning xizmatlaridan foydalanish imkoniyati, ularda masalani hal etish muddati choʼzilishi sababli nisbatan qisqaroq boʼladi.  Bunday holatda mikrokredit tashkilotlar yordamga keladi. Bank kartasiga yarim soat ichida pul tushirish uchun, soʼrovnomani toʼldirishingiz va uni MKT saytiga yuborishingizni oʼzi kifoya.

    Batafsil
    Oʼzbekistonda taʼlim kreditlarini shartlari, muddatlari va stavkalari
    21.06.2024
    2 daqiqa

    Oʼzbekistonda taʼlim kreditlarini shartlari, muddatlari va stavkalari

    Mazkur postda biz taʼlim krediti haqida, uni qanday qilib olish usullari va bunga qanday hujjatlar kerak boʼlishi toʼgʼrisida soʼz yuritamiz.

    Taʼlim kreditini kim olishi mumkin?

    Taʼlim kreditlari tijorat banklari tomonidan quyidagilarga beriladi:

    • talabalarni oʼziga;
    • ularning ota-onalariga;
    • ularning vasiylariga.

    Taʼlim kreditining eng koʼp miqdori

    Toʼlov-kontrakt asosida oʼqish toʼgʼrisidagi shartnoma (kontrakt) summasi toʼlovi miqdorida.

    Taʼlim krediti muddati

    • bakalavriatga oʼqishga qabul qilingan talabalarga 10 yilgacha;
    • magistraturaga oʼqishga qabul qilingan talabalarga 5 yilgacha.

    Taʼlim kreditlarini foi stavkalari

    • nol foiz stavkasida (foizsiz kredit) – chin yetimlarga, «Mehribonlik uylari»da tarbiyalanganlarga hamda bolalikdan I va II guruh nogironlariga;
    • Markaziy bankni qayta moliyalash stavkasidan (yillik 140) oshmagan holdagi oʼzgaruvchan foiz stavkasida– talabalarning qolgan toifalariga.

    Taʼlim kreditini olish uchun zarur boʼlgan hujjatlar roʼyxati

    • taʼlim kreditini berish toʼgʼrisidagi ariza;
    • toʼlov-kontrakt asosida oʼqish haqida shartnoma (kontrakt);
    • kreditni qaytarishning taʼminlanishi toʼgʼrisida hujjat (uchinchi shaxsning kafilligi; sugʼurta kompaniyasining qarz oluvchining kreditni qaytara olmasligi xavfi sugʼurta qilinganligi toʼgʼrisidagi sugʼurta polisi).

    Taʼlim kreditini berish tartibi

    Taʼlim krediti qarz oluvchining ssuda hisob raqamidan uning shaxsiy yozma topshirigʼi asosida oliy taʼlim muassasasining talab qilib olinadigan depozit hisob raqamiga mablagʼ oʼtkazish yoʼli bilan beriladi.

    Taʼlim kreditlari boʼyicha mablagʼlar kredit shartnomasida qayd etilgan shartlarda har yarim yilda oʼqish uchun yillik toʼlovning toʼliq miqdorini ikki teng qismga boʼlish yoʼli bilan oʼtkaziladi.

    Batafsil
    Kreditlar va qarzlar: ular qanaqa boʼladi?
    16.05.2024
    2 daqiqa

    Kreditlar va qarzlar: ular qanaqa boʼladi?

    Muddatlari, shartlari va qarz oluvchiga boʼlgan talablardan kelib chiqib – kreditlar va qarzlarning koʼplab turlari bor.

    Qarz oluvchi uchun qancha muddat va talablar boʼyicha – qulay shartlar koʼp boʼlsa – kreditor uchun xavf yuqori va oʼz navbatida, kredit va qarzning qiymati ham yuqori boʼladi. Shuning uchun har bir muayyan holat oʼz yechimiga ega.

    Kredit va qarzlarni nafaqat banklar, balki turli moliyaviy tashkilotlar – MKTdan lombardgacha berishi mumkin.

    Masalan, maqsadli kreditni aniq tugal ravishda bayon etilgan maqsadda (masalan, yer, koʼchmas mulk). Maqsadsiz kreditni har qanday maqsadlarda olish mumkin (masalan, taʼtil yoki davolanish uchun). Odatda uning foiz stavkasi maqsadli nisbatan yuqori boʼladi.

    BIR VАQTDА YoKI BOSQIChMА-BOSQICh. Kredit yoki qarzgi bosqichma-bosqich yoki bir yoʼla soʼndirish mumkin – bu odatda muayyan kredit shartlariga bogʼliq boʼladi.

    Qarzlar shuningdek foiz stavkasidan kelib chiqib farqlanadi. Banklar oʼz mijozlariga nisbatan past stavkalarni taklif qilishga tayyordirlar. Аmmo ular faqat oʼzlarining talablariga javob beradigan qarz oluvchilar bilan ishlashga tayyorligidan kelib chiqsak, buni afzallik toʼlaqonli afzallik deb hisoblab boʼlmaydi. MKTda esa stavkalar, qarz olish imkoniyati singari yuqoriroq.

    Kredit yoki qarz ? Kredit qarzdan nimasi bilan farq qiladi ?

    Kredit

    Kim bermoqda: Bank
    Rasmiylashtirish muddati: Sekinroq
    Shaxsiy ishtirok: Deyarli har doim
    Qarz oluvchiga boʼlgan talablar: Yuqori
    Kredit qiymati: Past

    Qarz

    Kim bermoqda: MKT, lombardlar
    Rasmiylashtirish muddati: Tezroq
    Shaxsiy ishtirok: Deyarli har doim
    Qarz oluvchiga boʼlgan talablar: Past
    Kredit qiymati: Yuqori

    Kredit olishdan avval, siz tanlagan kreditorda Oʼzbekiston Respublikasi Markaziy banki bergan maxsus litsenziyasi borligini albatta tekshirib koʼring.

    Batafsil
    O‘zbekistonda past foizli nafaqaxo‘rlar uchun kreditlar mavjudmi?
    15.08.2025
    7 daqiqa

    O‘zbekistonda past foizli nafaqaxo‘rlar uchun kreditlar mavjudmi?

    2025-yilda O‘zbekistonda 80 yoshgacha bo‘lgan pensionerlarning 35 foizdan ortig‘i kredit olish imkoniyatini ko‘rib chiqmoqda. Banklar maxsus dasturlarni taklif etadi, biroq ular haqida oldindan bilish kerak bo‘lgan muhim jihatlarni o‘z ichiga oladi.

    Pensionerlarni kreditlashning umumiy shartlari

    O‘zbekiston kredit bozori pensionerlarga mikrozayomlar berishni qonun darajasida taqiqlamaydi. Biroq, har 10 bankdan 9 tasi ushbu toifadagi qarz oluvchilarga qo‘shimcha talablar qo‘yadi. Asosiy sabab – 60 yoshdan keyin mablag‘larni qaytarib olmaslik xavfining ortishi.

    Qonunchilik bazasi

    • O‘zbekiston Respublikasi Fuqarolik kodeksida qarz oluvchilar uchun yosh cheklovlari mavjud emas
    • «Banklar va bank faoliyati to‘g‘risida»gi qonun barcha layoqatli fuqarolarga kredit berishga ruxsat beradi
    • O‘zbekiston Respublikasi Markaziy banki banklarga pensionerlarning to‘lov qobiliyatini baholashda alohida yondashuvni tavsiya etadi

    Banklarning asosiy talablari

    Pensiya miqdori

    O‘rtacha talab qilinadigan daromad oyiga 2,5 mln so‘mdan boshlanadi. Bunda kredit bo‘yicha oylik to‘lov nafaqaning 40 foizidan oshmasligi kerak. Masalan, 3 mln so‘mlik pensiyada maksimal to‘lov 1,2 mln so‘mni tashkil etadi.

    Yosh cheklovi

    Banklarning 78 foizi kreditni qaytarish paytida qarz oluvchining eng yuqori yoshini belgilaydi:

    • 60 yosh – banklarning 45%
    • 65 yosh – banklarning 33%
    • 70 yil – banklarning 22%

    Mavjud kreditni hisoblash namunasi

    Pensiyasi 3,5 mln so‘m bo‘lgan 62 yoshli pensioner 3 yilga kredit olmoqchi. Bank 28 foiz stavkani taklif qilmoqda. Maksimal summani hisoblash:

    • Maksimal to‘lov: 3,5 mln × 40% = 1,4 mln so‘m/oy
    • 3 yil uchun jami ortiqcha to‘lov: kredit summasining ~45%
    • Mavjud kredit miqdori: taxminan 50 million so‘m

    Kredit tarixi

    Banklar qarz oluvchilarni Milliy kredit tarixi byurosi orqali tekshiradi. Muhim:

    • Oxirgi 2 yil ichida 30 kundan ortiq kechikish yo‘q
    • Oxirgi oyda ko‘pi bilan 3 ta kredit so‘rovi
    • Umumiy kredit yuki daromadning 50% idan oshmasligi kerak

    Muhim statistika

    O‘zbekiston Respublikasi Markaziy bankining 2023-yildagi ma’lumotlariga ko‘ra:

    • Pensionerlarning 62% arizalari ma’qullandi
    • O‘rtacha kredit miqdori – 38 mln so‘m
    • Eng ommabop muddat – 24 oy
    • Pensiya kreditlari bo‘yicha kechikish – 3,2%

    O‘zbekistonda pensionerlar uchun kredit mahsulotlari: turlari, shartlari va foydali takliflari

    Pensionerlar uchun kredit va qarz turlari: qiyosiy sharh

    O‘zbekiston moliya tashkilotlari pensionerlarga kredit mahsulotlarining uchta asosiy turini taklif etadi. Har bir variant o‘ziga xos to‘lov shartlari, qarz oluvchiga qo‘yiladigan talablar va foiz stavkalariga ega. Barcha mavjud kreditlash dasturlarini batafsil ko‘rib chiqamiz.

    Pensionerlar uchun mikroqarzlar: o‘rtacha foizli tez pul topish

    Asosiy parametrlar

    • Miqdori: 22-50 mln so‘m
    • Muddati: 12-36 oy
    • Stavka: yillik 26-30%
    • Ko‘rib chiqish: 1-3 ish kuni

    Bank top 3

    1. Hamkor Bank – 26%, 50 mln so‘mgacha
    2. Oriyent Finans – 30%, 22 mln so‘mgacha
    3. Mikrokreditbank – 28%, 30 mln so‘mgacha

    Mikroqarzlar nisbatan kichik miqdordagi mablag‘ga zudlik bilan muhtoj bo‘lgan pensionerlar uchun maqbuldir. Misol uchun, toshkentlik 45 yoshli Aziza tishlarini davolatish uchun Hamkor bankidan 35 mln so‘m olgan. 2 yillik muddat va 26% stavkada uning oylik to‘lovi 1,8 mln so‘mni tashkil etadi.

    Muhim: 67% mikroqarzlar pensionerlarga garovsiz beriladi. Ammo 30 million so‘mdan ortiq mablag‘ bo‘lsa, banklar ko‘pincha ishlaydigan qarindoshining kafilligini talab qiladi.

    Pensionerlar uchun iste’mol kreditlari: uzoq muddatli yirik summalar

    Bank maks. summa Stavka Maxsus shartlar
    Hamkorbank 200 mln so‘m 25 foizdan Summaga nisbatan 1,5% sug‘urta
    SQB 200 mln so‘m 25 foizdan 90 kunlik imtiyozli davr
    Ipak yo‘li 150 mln so‘m 27% dan boshlab Birinchi 3 ta to‘lovni bo‘lib to‘lash

    O‘zbekistonda pensionerlar uchun kreditlar: bank talablari va amaliy tavsiyalar

    Bank shartlari va qarz oluvchi pensionerlarga qo‘yiladigan talablar

    O‘zbekistonda nafaqaga chiqqandan keyin kredit olish mumkin, ammo bu moliyaviy tashkilotlarning o‘ziga xos talablarini tushunishni talab qiladi. Banklar pensionerlarni sinchkovlik bilan tekshiradi, chunki ularning asosiy daromadi qat’iy belgilangan va pensiya to‘lovlari miqdori bilan cheklangan.

    Rasmiylashtirish uchun zarur hujjatlar

    Standart paketga shaxsni tasdiqlovchi hujjat (pasport yoki ID-karta) va oxirgi 3 oy uchun pensiya hisob-kitoblari miqdori to‘g‘risidagi ma’lumotnoma kiradi. Davolanish yoki ta’mirlash uchun maqsadli kreditlar uchun tibbiyot muassasasi yoki qurilish kompaniyasi bilan shartnoma ilova qilinishi kerak bo‘ladi. 65 foiz hollarda banklar qo‘shimcha hujjatlar – olti oylik bank hisobvarag‘idan ko‘chirma yoki agar pensioner ishlashda davom etsa, qo‘shimcha daromadlar to‘g‘risida ma’lumotnoma so‘raydi.

    Kredit turi Asosiy hujjatlar Batafsil Tekshirish muddati
    Mikroqarz Pasport, pensiya guvohnomasi Pensiya hisob-kitobi 1-2 kun
    Iste’mol krediti Pasport, daromad ma’lumotnomasi Mehnat daftarchasi, garov shartnomasi 3-5 kun
    Overdraft Pasport, pensiya kartasi 6 oylik hisob-kitob 1-3 kun

    O‘zbekistonda pensionerlar uchun kreditlar: bank talablari va amaliy tavsiyalar

    Bank shartlari va qarz oluvchi pensionerlarga qo‘yiladigan talablar

    O‘zbekistonda nafaqaga chiqqandan keyin kredit olish mumkin, ammo bu moliyaviy tashkilotlarning o‘ziga xos talablarini tushunishni talab qiladi. Banklar pensionerlarni sinchkovlik bilan tekshiradi, chunki ularning asosiy daromadi qat’iy belgilangan va pensiya to‘lovlari miqdori bilan cheklangan.

    Rasmiylashtirish uchun zarur hujjatlar

    Standart paketga shaxsni tasdiqlovchi hujjat (pasport yoki ID-karta) va oxirgi 3 oy uchun pensiya hisob-kitoblari miqdori to‘g‘risidagi ma’lumotnoma kiradi. Davolanish yoki ta’mirlash uchun maqsadli kreditlar uchun tibbiyot muassasasi yoki qurilish kompaniyasi bilan shartnoma ilova qilinishi kerak bo‘ladi. 65 foiz hollarda banklar qo‘shimcha hujjatlar – olti oylik bank hisobvarag‘idan ko‘chirma yoki agar pensioner ishlashda davom etsa, qo‘shimcha daromadlar to‘g‘risida ma’lumotnoma so‘raydi.

    Kredit turi Asosiy hujjatlar Batafsil Tekshirish muddati
    Mikroqarz Pasport, pensiya guvohnomasi Pensiya hisob-kitobi 1-2 kun
    Iste’mol krediti Pasport, daromad ma’lumotnomasi Mehnat daftarchasi, garov shartnomasi 3-5 kun
    Overdraft Pasport, pensiya kartasi 6 oylik hisob-kitob 1-3 kun

    Ta’minot talablari va qo‘shimcha cheklovlar

    Kredit miqdori 50 mln so‘mgacha bo‘lganda aksariyat banklar (taxminan 72%) garov yoki kafillikni talab qilmaydi. Biroq, kattaroq qarzlar uchun moliya tashkilotlari ta’minotni talab qiladilar – odatda bu ko‘chmas mulk yoki transport vositasi. Masalan, «Hamkorbank»da 100 mln so‘mlik kreditni rasmiylashtirishda bozor qiymati 150 mln so‘mdan kam bo‘lmagan kvartira garovi talab etiladi.

    Yashirin cheklovlar qarz oluvchining yoshi va kredit muddati bilan bog‘liq. Banklarning atigi 23 foizi 65 yoshdan oshgan pensionerlarga kredit berishga tayyor, bunda maksimal muddat standart 5 yil o‘rniga 2-3 yilgacha qisqartiriladi. «Kapitalbank»da qoida amal qiladi – qarz oluvchining qarzni to‘liq qaytarish paytidagi yoshi 70 yoshdan oshmasligi kerak.

    Kredit tanlash va olish bo‘yicha amaliy maslahatlar

    Optimal kredit taklifini tanlash mezonlari

    Turli banklarning shartlarini taqqoslashda nafaqat foiz stavkasiga, balki kreditning to‘liq qiymatiga ham e’tibor qaratish lozim. O‘rtacha sug‘urta to‘lovlari qarz summasiga 1,5-2 foiz qo‘shiladi va arizani ko‘rib chiqish uchun komissiya 100 000 so‘mdan 500 000 so‘mgacha bo‘lishi mumkin. Masalan, bir bankda barcha qo‘shimcha to‘lovlarni hisobga olgan holda 25 foizli kredit boshqa muassasadagi 23 foizli taklifdan ko‘ra foydaliroq bo‘lishi mumkin.

    Muddatidan oldin to‘lash shartlari alohida e’tiborga loyiq. 2024-yilda O‘zbekistondagi banklarning 85 foizi kreditni muddatidan oldin yopganlik uchun jarimalarni bekor qildi, biroq ayrim tashkilotlarda dastlabki 6-12 oy ichida muddatidan oldin to‘lashga moratoriy saqlanib qolmoqda.

    Talabnomani tasdiqlash ehtimolini oshirish usullari

    Qo‘shimcha daromad manbalarini tasdiqlash kredit olish imkoniyatini taxminan 40 foizga oshiradi. Bu ko‘chmas mulkni ijaraga berishdan olingan daromadlar, omonatlardan olingan dividendlar yoki rasmiy qo‘shimcha ish bo‘lishi mumkin. Banklar pensionerning 10 mln so‘mdan ortiq qoldig‘i bo‘lgan jamg‘arma hisobvarag‘i mavjud bo‘lganda yoki garov bo‘lmasa ham, likvid ko‘chmas mulkka ega bo‘lganda ijobiy munosabat bildiradi.

    Kafil – ishlaydigan qarindosh yoki do‘stni jalb qilish kreditning maksimal miqdorini 1,5-2 baravar oshirish imkonini beradi. «Agrobank»da oylik daromadi 5 mln so‘mdan yuqori bo‘lgan kafil mavjud bo‘lsa, pensionerlar odatdagi 150 mln so‘m o‘rniga 300 mln so‘mgacha kredit olishlari mumkin.

    Muqobil kredit variantlari

    Pensiya overdrafti pensiya miqdorining 50 foizigacha bo‘lgan cheklov bilan eng qulay vosita bo‘lib qolmoqda. O‘rtacha 16-18% stavka jozibador ko‘rinadi, ammo qisqa muddat (ko‘pi bilan 1 yil) va har oyda barcha limitni to‘lash zarurati bu mahsulotni faqat qisqa muddatli moliyaviy ehtiyojlar uchun qulay qiladi.

    Ba’zi mikromoliya tashkilotlari qayta tiklanadigan limitli kredit liniyalarini taklif qilishadi. Masalan, «Moliya-kredit» pensionerlarga yillik 22 foiz stavkada 15 mln so‘mlik limitli kartani taqdim etadi, u yerda ishlatilgan summa to‘langandan so‘ng mablag‘lar yana mavjud bo‘ladi.

    Optimal kredit mahsulotini tanlash uchun joriy moliyaviy vaziyatni sinchkovlik bilan tahlil qilish kerak. Barqaror qo‘shimcha daromadga ega bo‘lgan pensionerlar uchun katta miqdordagi iste’mol kreditlarini ko‘rib chiqish mantiqan to‘g‘ri bo‘ladi, bir martalik kichik kreditlar uchun esa mikroqarzlar yoki overdraftlar yaxshiroq mos keladi. Asosiysi, qarz botqog‘iga tushib qolmaslik uchun to‘lov qobiliyatini real baholashdir.

    Batafsil
    Kreditga mashina olamiz. Kreditning qaysi turi yaxshi ?
    21.06.2024
    2 daqiqa

    Kreditga mashina olamiz. Kreditning qaysi turi yaxshi ?

    Yangigina mashinani har kim ham bir yo‘la to‘lov bilan sotib ololmaydi. Ko‘p hollarda bunday xaridni qilish maqsadida avtomobil’ sotib olish bank yoki mikrokredit tashkilotidan qarz olishga to‘g‘ri keladi. Lekin bunday holda maqsadli kredit yoki naqd puldagi kreditning qaysi biri foydaliroqligini o‘ylab ko‘rishga arziydi. Keling,mazkur masalani tushunib olamiz va ushbu variantlarning ijobiy va manfiy tomonlarini ko‘rib chiqamiz.

    Avtokredit va iste’mol krediti o‘rtasidagi farq nimadan iborat ? Bunday turdagi qarzlarni tasniflashdan boshlaymiz. Ulardan birinichisini (avtokreditni) maqsadli kreditlar sirasiga kiritish kerak. Bu shuni anglatadiki, qarz oluvchi bankdan faqat transport vositasini xarid qilishdan  uchun ssudani olish huquqiga egaligi bildiradi. Bu yangi yoki ishlatilgan mashina bo‘lishi mumkin, lekin uni avtokreditlash dasturi bo‘yicha bank-kreditor bilan hamkorlik munosabatlarida bo‘lgan dilerlarning salonlaridan xarid qilish mumkin.

    Maqsadli avtokreditni naqd puldagi kreditga nisbatan asosiy afzalliklarini belgilab olamiz:

             kichik foiz stavkalar;

             qarz rasmiylashtirishni qulayligi;

             chegirmalarni mavjudligi;

             hamkor-banklardan qiziqarli takliflar.

    Avtomobil’ olish uchun kredit, Siz xarid qilayotgan transport vositasini garovga qo‘yishni nazarda tutadi. Binobarin, banklar qarzni o‘z vaqtida so‘ndirishilishini garov bilan ta’minlab olishadi, shuning uchun ham ular odatdagi foiz stavkalardan pastrog‘ini taklif etishadi (avtokreditga nisbatan naqd puldagi kreditlarga ular o‘rtacha 5-7%ga yuqori).

    Avtokreditning iste’mol kreditidan farqlari.

    Asosan, kreditlarning bunday turlaridagi farq bank tomonidan taqdim etilgan qarzning maqsadliligidan iborat. Avtokreditlash dasturi bo‘yicha faqat transport vositasini va faqat rasmiy dilerdan xarid qilish qilish mumkin. Avtokreditdan farqli o‘laroq iste’mol krediti har qanday narsani, shu jumladan avtomobil’ni sotib olish imkonini beradi. Buning ustiga iste’mol kreditida sotuvchi kim bo‘lishi to‘g‘risida talablar yo‘q: avtoni qo‘ldan yoki salondan sotib olishingiz mumkin. Iste’mol kreditining foiz stavkasi bo‘yicha to‘xtalsak, u avtokreditlash dasturiga nisbatan unchalik foydali emas.

    Iste’mol qarzlarini qulayligi qator sabablardan iborat. Ular sirasiga quyidagilar kiradi:

    • mablag‘lardan o‘z hohishiga ko‘ra foydalanish mumkin;
    • dastlabki badal va garov sharti yo‘q;
    • sug‘urta majburiy hisoblanmaydi;
    • hohlagan joyga sarflaysiz.

    Iste’mol kreditini olayotganda qarz oluvchibankka mablag‘larni u qayoqqa sarflashi to‘g‘risida hisobot bermasligi kerak. Agar kredit summasi yo‘l qo‘ysa, nafaqat avtomobilni xarid qilish mumkin.

    Avtomobilni xarid qilish bo‘yicha kreditlashni turini yakuniy tanlash avtomobil’ xaridini maqsadlariga bog‘liq. Agar Siz rasmiy diler orqali yangi mashinani KASKO bilan sotib olishni rejalashtirayotgan bo‘lsangiz, naqd puldagi kreditdan ko‘ra avtokreditni rasmiylashtirganingiz ma’qul. Agar siz yaroqda bo‘lgan avtomobilni hohlagan joydan sotib olishni mo‘ljallayotgan bo‘lsangiz, unda iste’mol kreditini ko‘rib chiqing.

    Batafsil
    Lombarddan kredit olishda Siz bilishingiz kerak boʼlgan shartlar
    21.06.2024
    2 daqiqa

    Lombarddan kredit olishda Siz bilishingiz kerak boʼlgan shartlar

    Film va telekoʼrsatuvlar lombardlar shubhali faoliyat yuritadi degan notoʼgʼri tasavvurni yaratishgan. Аslida esa, lombardlar faoliyati davlat nazorat organlari tomonidan qatʼiy nazorat qilinadi va bu pul olishni eng tez va oson yoʼllaridan biri hisoblanadi.

    Lombarddagi foiz stavka

    Lombardlar shartnomada belgilangan alohida qoidalardan kelib chiqib, kunlik hisoblanadigan foizlarni hisob-kitob qilishadi. Siz faqat oʼrtacha raqamni hisob-kitobini chiqarib olishingiz mumkin. Odatda u kuniga 0,3%ni tashkil etadi. Yuqori stavkada – 0,5 dan 0,8 %gacha qarz ajratadigan tashkilotlar ham yoʼq emas.

    Lombardda kredit olish tartibi

    • Siz qimmatbaho buyumni lombarda olib kelasiz;
    • Lombard uni qiymatini baholaydi va ushbu summa miqdorida sizga qarz beradi;
    • Siz ikki qismdan – qarzni yakka tartibdagi shartlari va garov toʼgʼrisidagi axborotdan iborat garov biletini (kartasini) olasiz. Jadvalda kredit miqdori, soʼndirish muddati, foiz stavkasi, garovga qoʼyilgan buyumni nomi va tavsifi, uni qiymatini bahosi koʼrsatib oʼtiladi.

    Nimalarni lombardga topshirish mumkin?

    Lombardda zarur boʼlgan mablagʼni quyidagilarni garovga qoʼygan holda olish mumkin:

    • zargarlik buyumlari;
    • antikvar buyumlar;
    • maishiy va orgtexnika;
    • jahonga mashhur brendlarning soatlari.

    Zargarlik buyumlarini garovga qoʼyish – foiz evaziga kredit olishning eng samarali usuli hisoblanadi. Ularni esa qayta sotib olish, har doim mumkin.

    Lombarddagi kreditlarni muddatlari

    Oʼzbekiston Respublikasining amaldagi qonnchiliga muvofiq, lombardlar shaxsiy isteʼmolga moʼljallangan koʼchar mol-mulkni zaklad shaklida garovga qabul qilib, fuqarolarga qisqa muddatli (uch oydan oshmagan muddatga) kreditlar beradi.

    Lombardga topshirilgan qimmatbaho buyum, qaytib sotib olinmasa nima boʼladi?

    Lombardda ashyolar garovi bilan taʼminlangan kredit summasi belgilangan muddatda qaytarib berilmagan taqdirda, lombard notariusning ijro yozuvi asosida imtiyozli bir oylik muddat oʼtganidan keyin garovga qoʼyilgan mol-mulkni sotish uchun belgilab qoʼyilgan tartibda ushbu mol-mulkni sotishga haqli.

    Shundan keyin hatto garovga qoʼyilgan mol-mulkni sotishdan tushgan summa talablarni toʼliq qanoatlantirish uchun yetarli boʼlmasa ham, lombardning garovga qoʼyuvchiga (qarzdorga) talablari bekor boʼladi.

    Batafsil

    Biz cookie-fayllardan foydalanamiz. Sayt ishini yaxshilash va sizga ko‘proq imkoniyatlar taqdim etish uchun. Saytdan foydalanishda davom etish orqali cookie-fayllardan foydalanish shartlariga rozilik bildirasiz.